Sở hữu môi trường giáo dục hoàn hảo, chất lượng đào tạo đẳng cấp quốc tế, cơ sở vật chất thuận lợi – trở thành nghiên cứu sinh trong lĩnh vực giáo dục tại Hoa Kỳ là ước mơ của nhiều người khi du học Mỹ, nhưng không phải ai cũng có cơ hội biến điều này thành hiện thực. Chúng mình đã phỏng vấn anh Châu Quang, nghiên cứu sinh tại Khoa Quản lý và Chính sách Giáo dục, Đại học Albany, New York và chia sẻ kinh nghiệm quý báu này với anh.
Chào Châu Quang, bạn có thể chia sẻ kinh nghiệm nhận học bổng này của bản thân khi du học Mỹ được không?
Đó là ngày 19 tháng 8 năm 2016. Sau khi quá cảnh qua Mexico, tôi bay đến Hoa Kỳ du học Mỹ và bắt đầu học tiến sĩ tại Khoa Chính sách Giáo dục và Lãnh đạo tại Đại học Albany ở Bang New.
Để lên chuyến bay đó, hãy đến trường đại học đó, học chuyên ngành đó và học tiến sĩ (TS) với giáo sư. Với các hướng dẫn hiện tại, đây là một hành trình dài hơn. Có thể hành trình này bắt đầu khi tôi đang theo học chương trình Thạc sĩ Giáo dục Đại học (MSc) ở Luân Đôn (University College London), hoặc sớm hơn – khi tôi là giám đốc đối tác tại công ty The Tree Academy, nơi tôi có cơ hội tiếp xúc với đại diện của các trường đại học nước ngoài và có sự tò mò và quan tâm đến nghiên cứu giáo dục đại học khi du học Mỹ.
Trước khi đi học thạc sĩ, tôi có ý định tiếp tục học lên Tiến sĩ, đây là lý do tôi phải “chiến lược” khi chọn trường để học thạc sĩ. Vương quốc Anh là con đường tắt đối với tôi: dễ trúng tuyển nhầm chuyên ngành (bậc đại học, tôi học Đại học Ngoại thương Sài Gòn), rút ngắn thời gian, tiết kiệm chi phí, đồng thời có được tấm bằng “kinh điển” cho giáo dục đại học.
Ngôi trường tôi chọn ở Vương quốc Anh đứng đầu thế giới về giáo dục và nó rất khắt khe đối với sinh viên, nhưng tôi nghĩ không quá khó để được nhận vào. Và bởi vì chỉ mất một năm để học thạc sĩ ở Vương quốc Anh, và chi phí tương đương với một năm ở Hoa Kỳ (và Hoa Kỳ có thể mất đến hai năm để lấy bằng thạc sĩ).
Vì vậy nếu so sánh, chi phí và thời gian để lấy bằng thạc sĩ ở Vương quốc Anh chỉ bằng một nửa so với ở Hoa Kỳ khi du học Mỹ. Cho đến nay, tôi vẫn cho rằng đây là một chiến lược, một sự lựa chọn sáng suốt. Và yêu cầu đối với sinh viên rất cao nhưng tôi nghĩ không khó để trúng tuyển.
Và bởi vì chỉ mất một năm để học thạc sĩ ở Vương quốc Anh, và chi phí tương đương với một năm ở Hoa Kỳ (và Hoa Kỳ có thể mất đến hai năm để lấy bằng thạc sĩ), vì vậy nếu so sánh, chi phí và thời gian để lấy bằng thạc sĩ ở Vương quốc Anh chỉ bằng một nửa so với ở Hoa Kỳ.
Cho đến nay, tôi vẫn cho rằng đây là một chiến lược, một sự lựa chọn sáng suốt. Và yêu cầu đối với sinh viên rất cao nhưng tôi nghĩ không khó để trúng tuyển. Và bởi vì chỉ mất một năm để học thạc sĩ ở Vương quốc Anh, và chi phí tương đương với một năm ở Hoa Kỳ (và Hoa Kỳ có thể mất đến hai năm để lấy bằng thạc sĩ).
.jpg "Du học Mỹ: bậc Tiến sĩ thì phải “tôn sư trọng đạo”. 2")
Nếu bạn hỏi tôi động lực để theo đuổi bằng tiến sĩ, tôi thực sự đã lên kế hoạch xây dựng một trường đại học ngay từ đầu. Nhưng càng nghiên cứu, tôi càng nhận ra rằng kế hoạch này đã đi xa đến mức nào và tôi càng hiểu được sự phức tạp của việc xây dựng và vận hành một trường đại học. Tôi đã từ bỏ “ước mơ” này, may mắn thay, tôi có một niềm đam mê khác để bù đắp nó và tiếp tục thúc đẩy tôi đi trên con đường hiện tại: Tôi rất hào hứng khi được học những kiến thức mới và hiểu thêm về hoạt động của hệ thống giáo dục và Các chính sách của Việt Nam.
Làm thế nào bạn biết về dự án này khi du học Mỹ?
Ở trình độ tiến sĩ, việc “học Đạo” là thực sự cần thiết. Điều này có nghĩa là tôi đến với chuyên ngành này, ngôi trường này chỉ vì giáo viên của tôi đã ở đó. Vào cuối chương trình thạc sĩ của tôi ở London, tôi đã viết một luận án cuối cùng và thực hiện một hành động đã thay đổi cuộc đời tôi sau này.
Đây là can đảm để gửi bài báo đó đến các giáo sư đầu ngành liên quan đến chủ đề tôi đã viết. Tôi không muốn nhận phản hồi qua email. Nhưng chưa đầy 3 tiếng sau, tôi nhận được một email trả lời dài gấp mấy lần email tôi đã gửi. Email này không bình luận về bài báo, nhưng khen ngợi tôi nói chung, và sau đó đề nghị tôi đến trường Cao đẳng Albany của anh ấy để tìm hiểu về kế hoạch.
Sau này, tôi nhận ra rằng câu trả lời của anh ấy không phải vì tác phẩm của tôi để lại ấn tượng sâu sắc cho anh ấy, mà vì chủ đề nghiên cứu của tôi hoàn toàn phù hợp với lĩnh vực nghiên cứu cả đời của anh ấy. Giáo viên luôn cần có học sinh trong lớp tiếp theo. Trước khi gửi email cho anh ấy, tôi dự định gửi hai trường – một ở Anh và một ở Hồng Kông. Kể từ khi tôi nhận được email, tôi đã cân nhắc việc nộp nhiều đơn đăng ký hơn ở Hoa Kỳ, và chỉ nộp đơn cho Trường Albany. May mắn thay, Albany là trường duy nhất chấp nhận tôi khi du học Mỹ.
Các khóa học và nội dung cụ thể của chuyên ngành này khi du học Mỹ là gì?
Giáo viên của tôi nằm trong trường Cao đẳng Giáo dục của Đại học Albany, là một trường học nhấn mạnh các yếu tố liên ngành. Về cơ bản, đội ngũ giáo viên của chúng ta có lợi thế về chính sách giáo dục, tuy nhiên số giáo viên được đào tạo chuyên môn nghiệp vụ còn ít. Họ đều xuất thân từ các ngành khác-kinh tế, khoa học chính trị, xã hội học … nhưng đều có một đối tượng nghiên cứu chung, đó là giáo dục.
Tôi chọn chương trình học chính sách giáo dục đại học, vì vậy các môn học của tôi chủ yếu liên quan đến lĩnh vực này: lịch sử giáo dục đại học, chính trị giáo dục đại học và quản lý đại học khi du học Mỹ.
Đâu là ưu điểm và hạn chế của kế hoạch chính sách giáo dục đại học mà bạn đang theo đuổi?
Đại học Albany là một trong những trường đào tạo giáo viên sớm nhất ở bang New York nên khoa giáo dục của trường khá mạnh. Hiện nay, các giáo viên đang phát triển nhiều chương trình học trực tuyến để đáp ứng nhu cầu thực tế và đa dạng về nguồn lực của hệ thống giáo dục của bang.
Còn một lợi thế nữa: Albany là thủ phủ của bang New York (bạn chỉ biết New York-New York City, là thành phố lớn nhất của bang New York) nên mọi chính sách của bang đều được truyền đạt tại Albany. Vì vậy, những sinh viên khoa chính trị hay chính sách giáo dục như tôi gặp nhiều thuận lợi trong việc thu thập thông tin và quan sát thực tế khi du học Mỹ.
Ngoài ra, Đại học Albany còn nổi tiếng với các chuyên ngành liên quan đến chính sách. Trong trường đại học của chúng tôi, các chuyên ngành của giáo viên rất đa dạng và họ đều đến từ các trường đại học danh tiếng. Vì vậy, học sinh sẽ có cơ hội được tiếp xúc với phương pháp tiếp cận đa ngành. Không chỉ vậy, nhiều giảng viên và nhân viên đã từng làm việc trong các tổ chức quốc tế như World Bank, UNESCO, OCED mang đến cho sinh viên nhiều góc nhìn thú vị.
Một trong những thiếu sót lớn nhất trong dự án của tôi là tôi không có chuyên ngành về phương pháp nghiên cứu – vì vậy tôi phải học hỏi từ các bộ phận khác. Bất cập này xuất phát từ yếu tố quản lý khác chứ không hẳn là việc giảng viên, nhân viên coi thường đối tượng này.
Đại học Albany có phải là trường đại học đa văn hóa khi du học Mỹ không?
Trong chương trình, tôi có một nhóm bạn đến từ Trung Quốc, Nga, Mông Cổ, Uzbekistan … Khi gặp nhau, chúng tôi gọi nhau là đồng chí (đồng chí). Điều này có nghĩa là tôi đã kết bạn từ khắp nơi trên thế giới. Lấy một bức tượng Mông Cổ với ít hơn 5 triệu dân, xác suất bạn gặp một thanh niên Mông Cổ bên ngoài Mông Cổ là bao nhiêu? Còn nhớ trận đấu bóng đá giữa Việt Nam và Uzbekistan mà bạn mong chờ cách đây không lâu không? Sau trận đấu, tôi nhận được một tin nhắn từ người bạn người Uzbekistan, rất ngắn gọn: “Ồ, xin lỗi, chúng tôi đã thắng;)”. Ngoài ra, đội ngũ giảng viên và nhân viên của tôi có nhiều sinh viên Fulbright (học bổng của chính phủ Hoa Kỳ). Khoa của tôi cũng là một trong những khoa có nhiều sinh viên quốc tế nhất tại Đại học Albany.
Chính những sinh viên quốc tế này đã mang lại sức sống rất cá nhân và kiến thức rất thực tế cho lớp học, và đóng góp vào cái gọi là trí tuệ tập thể. Một sinh viên làm công chức ở Bangladesh đã để lại trong tôi nhiều ấn tượng sâu sắc. Cách cô ấy nêu ra và giải quyết vấn đề rất thực tế, mang lại suy nghĩ mới cho cả lớp kể cả giáo viên.
Bạn có thể chia sẻ cách chuẩn bị hồ sơ của mình?
Hồ sơ xét tuyển không quá phức tạp nhưng cũng đủ làm khó thí sinh. Ngoài các yêu cầu về kỹ thuật (điểm tiếng Anh, điểm GRE-thi đầu vào, bảng điểm, văn bằng …), bạn còn cần nộp một bài luận, 2-3 thư giới thiệu và một bài luận nghiên cứu mẫu. . Thông thường, bài nghiên cứu mẫu là bài báo cuối cùng bạn nộp trong chương trình MSc, hoặc nó được cô đọng từ luận án MSc (vì nó chỉ giới hạn trong 20-25 trang). Đề xuất của tôi là bạn nên tìm các tiêu chí tuyển sinh trên trang web của trường đại học và trích xuất kinh nghiệm liên quan đến các yêu cầu của khóa học để có được một hồ sơ xuất sắc.
Một thông điệp quan trọng: ở cấp độ tiến sĩ ở Hoa Kỳ, các giáo sư có tiếng nói rất quyết định trong việc chọn ai để cấp học bổng. Ngoài ra, khi học Tiến sĩ tại Hoa Kỳ, bạn sẽ tương tác rất nhiều với cố vấn của mình. Do đó, trước khi nộp đơn chính thức, bạn nên vào trang web của trường đại học, tìm kiếm thông tin về GS trên Google và cố gắng liên hệ với giáo sư. Nếu GS trả lời rằng sẵn sàng hướng dẫn bạn, bạn còn chần chừ gì nữa, hãy ghi rõ trong đơn nhé!
Cuối cùng, bạn có thể chia sẻ hướng phát triển sự nghiệp của mình sau khi hoàn thành khóa học?
Hầu hết các giảng viên và nhân viên là những người làm công tác quản trị hoặc tham gia vào công tác quản lý của trường đại học. Họ muốn theo đuổi chương trình Tiến sĩ trong khoa của họ để phát triển chuyên môn. Những người khác (chủ yếu là sinh viên quốc tế) có định hướng giảng dạy đại học. Tôi thuộc nhóm thiểu số này.
Trong quá trình học, tôi luôn nghĩ về trường hợp của Việt Nam, tôi nhận ra rằng còn rất nhiều điều ở Việt Nam mà tôi chưa học. Vì vậy, tôi mong muốn được quay trở lại Việt Nam để học tập và giảng dạy. Trong tương lai, tôi hy vọng sẽ có nhiều đóng góp hơn nữa cho mối quan hệ hợp tác giữa các trường đại học Việt Nam và Hoa Kỳ và thành lập Nhóm Nghiên cứu Chính sách Giáo dục Đại học Việt Nam. Trong các buổi giao lưu, hội thảo học thuật, tôi nhận thấy những kiến thức học được ở Mỹ rất thực tế mà không cần lý thuyết nhiều – điều này chắc chắn sẽ cho phép tôi “hòa nhập” vào thực tế nhanh hơn, và tạm biệt cuộc sống sau khi kết thúc khóa học khi du học Mỹ.
